पीरियड्स वेळेवर येत नाहीत? ही 3 आजारं शरीरात सुरू झाली असू शकतात!

मासिक पाळी अनियमित आहे? या आरोग्य समस्यांची सुरुवात असू शकते!

साधारणतः महिलांना मासिक पाळी दर २८ ते ३० दिवसांनी येते. काही दिवसांची चूक सामान्य मानली जाते, पण जर ही वेळ वारंवार बदलत असेल, म्हणजेच पाळी उशिरा येत असेल, थांबत असेल किंवा फार लवकर पुन्हा सुरू होत असेल – तर ती स्थिती दुर्लक्षित करू नये. यामागे काही गंभीर आरोग्यविषयक कारणं असण्याची शक्यता असते.

मासिक पाळीमध्ये होणाऱ्या अनियमिततेमागे हार्मोन्सचा असंतुलन, थायरॉईडशी संबंधित अडचणी, पीसीओएस (PCOS) किंवा पीसीओडी (PCOD) यांसारखे विकार किंवा रजोनिवृत्तीपूर्व बदल (प्री-मेनोपॉज) ही कारणं असू शकतात. त्याशिवाय, झोपेचा अभाव, तणाव, व्यायामाचा अभाव, आहारातील बदल आणि बदललेली दिनचर्या देखील मासिक पाळीवर परिणाम करू शकते.

PCOS/PCOD – हार्मोनल असंतुलनाचं प्रमुख कारण

स्त्रीरोगतज्ज्ञ डॉ. अनीशा जाधव सांगतात की, मासिक पाळीच्या अनियमिततेमागे पीसीओएस आणि पीसीओडी या दोन समस्या सर्वाधिक सामान्य आहेत. या विकारांमध्ये अंडाशयात अनेक लहान सिस्ट्स तयार होतात, ज्यामुळे हार्मोनचं संतुलन बिघडतं. परिणामी, चेहऱ्यावर मुरूम येणे, शरीरावर अवांछित केस वाढणे आणि वजन वाढ यांसारखी लक्षणं दिसून येतात.

थायरॉईड विकार – लपलेली पण महत्त्वाची कारणं

थायरॉईड ग्रंथीतील बिघाड देखील पाळीच्या चक्रावर परिणाम करतो. हायपोथायरॉईडीझम (थायरॉईडची कार्यक्षमता कमी होणे) आणि हायपरथायरॉईडीझम (थायरॉईड जास्त सक्रिय असणे) या दोन्ही स्थितींमुळे मासिक पाळीचे वेळापत्रक बिघडू शकते. त्यामुळे वेळेवर तपासणी करणे आणि योग्य उपचार घेणे गरजेचे आहे.

ओव्हुलेशनमध्ये अडथळा

डॉ. जाधव यांच्या मते, जेव्हा हार्मोनल संतुलन ढासळतं, तेव्हा अंडोत्सर्ग (ओव्हुलेशन) व्यवस्थित होत नाही. यामुळे अंडी तयार होण्यात अडथळा येतो आणि परिणामी मासिक पाळी चुकते किंवा विलंबाने येते.

प्री-मेनोपॉज – रजोनिवृत्तीपूर्व बदल

वयाच्या चाळीशीनंतर महिलांमध्ये प्री-मेनोपॉजची प्रक्रिया सुरू होते. या टप्प्यावर शरीरात एस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन यांसारख्या हार्मोन्समध्ये घट होऊ लागते, ज्यामुळे पाळीमध्ये बदल, विलंब, किंवा ती पूर्णपणे थांबण्याची प्रक्रिया सुरू होते.

दैनंदिन जीवनशैलीतील बदल – लक्षणीय परिणाम

जास्त मानसिक ताण, रात्रीच्या शिफ्ट्स, अनियमित झोप, चुकीचा आहार किंवा व्यायामाचा अभाव यामुळेही हार्मोनल गोंधळ निर्माण होतो. डॉ. अनीशा जाधव यांचं म्हणणं आहे की, या गोष्टी पाळीवर अप्रत्यक्ष पण प्रभावी परिणाम करतात.

शेवटी काय करावं?

मासिक पाळीमध्ये वारंवार होणारा बदल हा गंभीर संकेत असू शकतो. त्यामुळे वेळ न दवडता, स्त्रीरोगतज्ज्ञांचा सल्ला घेणे आणि आवश्यक त्या तपासण्या करून घेणे हेच योग्य. योग्य निदान आणि वेळेत उपचार केल्यास पुढील गुंतागुंत टाळता येते.